50 jaar geleden: de Portugese Anjerrevolutie

Op 25 april 1974 om 2 uur in de morgen weerklonk op een Portugees radiostation “Grândola, Vila Morena” van Zeca Afonso. Dit was het startsein van de Anjerrevolutie.

Deze geweldloze revolutie verdreef op één dag tijd het fascistische Caetano regime en bewerkstelligde zo ook de onafhankelijkheid van de Portugese koloniën. Hierop volgde een periode van arbeidersautonomie waarin de werkers hun fabrieken in eigen handen namen en de boeren zich het land van de landeigenaars toe-eigende.

Deze revolutionaire toestand kwam een tot een einde toen op 25 november 1975 de troepen van Lt. Kolonel (en latere president) Eanes de kazernes van de links-radicale soldaten bezetten en de noodtoestand uitgeroepen werd. Je kan hier meer gedetailleerd over lezen in “25 April 1974 in Portugal, de lange zomer van de revolutie“, een artikel van Sus Van Elzen op Uitpers.

De vele YouTube filmpjes, die je over deze periode vindt, getuigen van het feit dat deze revolutie ook in het Portugal van vandaag leeft. In het Nederlands vond ik de documentaire “1974 – Portugal” die de VPRO begin 2009 uitzond in de reeks “In Europa”:

Meer diepgravend is “Scenes from the Class Struggle in Portugal”,  een documentaire die de evolutie van Portugal na 25 april volgt met o.m. de nationalisatie van de banken en directe arbeiderscontrole in de bedrijven en dit alles tot de staatsgreep van 25 november 1975 en de electorale campagne voor de presidentsverkiezingen van 1976. Dit tijdsdocument, gemaakt door Robert Kramer, is beschibaar in het Engels op Dailymotion en bestaat uit twee delen: